این روزها ممکن است اصطلاح هوش مصنوعی را شنیده باشید ولی به طور کامل با کاربردهای آن در مدیریت کسب و کارها آشنا نباشید و شاید در گذشته تصور ماشین‌های هوشمند بدون راننده در جاده‌ها، جراحان و پرستاران انسان نما و … غیر ممکن بود ولی امروزه به واقعیت تبدیل شده است. AI علاوه‌بر اینکه در زندگی انسان‌ها جای گرفته، کسب و کارهای متعددی را تحت تاثیر خود قرار داده و در نهایت موفقیت بزرگی را برای مدیران کسب و کارها به ارمغان می‌آورد. در ادامه شما را با مفهوم هوش مصنوعی، انواع آن، شاخه‌ها، نقش، مزایا و معایب آن در مدیریت کسب و کار آشنا خواهم کرد و در انتها نکاتی طلایی جهت استفاده از هوش مصنوعی در مدیریت کسب و کارها ارائه می‌دهم، پس تا انتهای مقاله همراه باشید.
هوش مصنوعی چیست؟
هوش مصنوعی (Artificial intelligence) شاخه‌ای از علم کامپیوتر محسوب می‌شود و با الگوبرداری از ذهن انسان، روشی نوین برای ساخت ابزارها و ماشین‌های هوشمند است. این ابزارها و ماشین‌های هوشمند شبیه به انسان فکر کرده، عمل کرده و واکنش نشان می‌دهد. در واقع این تکنولوژی همان ماشین برنامه‌نویسی شده توسط انسان است که با هدف آسان‌تر شدن انجام کارهای روزمره طراحی شده است.
طبق تحقیقاتی که در سال ۲۰۱۳ در دانشگاه آکسفورد صورت گرفته است، حدود ۴۷ درصد از مشاغل آمریکا در سال ۲۰۳۰ بدون حضور انسان و به صورت اتوماسیون انجام خواهد شد. AI به کمک نسل پنجم اینترنت، پیشران تحول فناورانه در جوامع امروزی محسوب می‌شود. در چند ماه اخیر، تحول خیلی جدی در زمینه AI را شاهد بودیم که رونمایی از chatGPT یکی از این موارد بود. این رونمایی، هیجان‌هایی نیز در جامعه ایجاد کرد که برخی مثبت و خوش‌بینانه و برخی منفی و بدبینانه بود.
تحول کسب‌وکارها با هوش مصنوعی
آینده کسب‌وکارها در حوزه هوش مصنوعی با تغییر و تحولات و فرصت‌های قابل توجهی تبیین می‌شود. در این زمینه فرصت‌ها مهم‌تر از تهدیدهاست و AI این پتانسیل را دارد که همه جنبه‌های کسب‌وکار را متحول کند. از بازاریابی تا مدیریت لایه‌های مختلف کسب و کار و مدیریت عملیات و زنجیره تامین در این زمینه مطرح است. افزایش کارایی هوش مصنوعی این است که کارهای تکراری را مدلسازی کرده و تحلیل‌های پیش‌بینی کننده در اختیار کسب و کار قرار می‌دهد تا کسب‌وکار بتواند تصمیم‌های آگاهانه‌تری بگیرد و فرضیه‌سازی مبتنی بر داده انجام دهد.
در نتیجه نیاز نیست ریسک را در یک کسب و کار به جان بخریم. از طرفی کارمندان می‌توانند آزادتر باشند تا روی کارهای خلاقانه‌تری متمرکز شوند. AI می‌تواند پیش‌بینی سریع و تحلیل با کیفیتی را در اختیار کسب و کارها قرار بدهد و در نتیجه می‌توانیم تصمیم‌های با کیفیت‌تری بگیریم. از طرفی، هوش مصنوعی مجموعه تجربه جدیدی به وجود می‌آورد. چت‌باکس‌ها و دستیاران مبتنی بر AI این امکان را دارند که پشتیبانی فوری فراهم کرده و تجربه‌های شخصی‌سازی شده را به مشتری ارائه کرده و در افزایش رضایت مشتری کمک کنند. همچنین هوش مصنوعی می‌تواند مدل‌های تجاری کسب و کارهای سنتی را مختل کرده و مدل‌های جدید به وجود بیاورد. در نتیجه کسب و کارهای سنتی در مدل کسب و کار با اختلال جدی مواجه می‌شوند. در نتیجه اندازه رقابت افزایش پیدا می‌کند.
انواع هوش مصنوعی
به طور کلی چهار نوع AI وجود دارند که عبارتند از: ماشین واکنشی، حافظه محدود، نظریه ذهن و خودآگاهی.
۱-ماشین‌های واکنشی (Reactive Machines): یکی از قدیمی‌ترین مدل‌های هوش مصنوعی، ماشین‌های واکنشی هستند که فقط برای انجام وظایف تخصصی طراحی شده‌اند و نمی‌توانند اطلاعات را ذخیره کنند؛ از این رو قابلیت تصمیم‌گیری برپایه تجربیات گذشته را ندارد و فقط جهت پاسخگویی به نیاز انسان‌ها طراحی شده است.
۲-حافظه محدود (Limited Memory): این مدل از هوش مصنوعی قادر به ذخیره اطلاعات و تصمیم‌گیری براساس داده‌های پیشین خود است و رفتار این نوع ماشین براساس سرنخ‌هایی که در گذشته ارائه شده است، می‌باشد. احراز هویت و شناسایی افراد در سامانه‌های مختلف مثال خوبی برای این نوع از هوش مصنوعی می‌باشند.
۳-نظریه ذهن (Theory of Mind): این مدل از هوش مصنوعی قادر است به صورت بهتری احساسات، اعتقادات و عواطف انسان‌ها را درک کند و براساس این اطلاعات، تصمیم‌گیری می‌کند. این مدل در حال توسعه بوده و در صورت موفقیت آن، انقلاب عظیمی در زندگی انسان‌ها رخ خواهد داد.
۴-خود آگاه (Self-aware): این مدل شبیه به مغز انسان است و قادر به درک احساسات و نیاز افراد بوده و همچون یک انسان با آنها ارتباط برقرار خواهد کرد.
هوش مصنوعی در مدیریت کسب و کارها چیست؟
کسب و کارها، هوش مصنوعی را همچون هضم کننده اعداد و جانشین عملیات دفتری می‌دانند که به منظور تسهیل و سرعت بخشیدن به امور از آن استفاده می‌کنند. ممکن است در بانک‌ها کاربرد هوش مصنوعی را به صورت واضح و آشکار مشاهده کنید که مدیران با این ابزار احساس آسایش می‌کنند. کاربرد هوش مصنوعی در اموری همچون: برنامه‌ریزی استراتژیک، نظارت و تصمیم‌گیری به سرعت افزایش یافته و مدیران فهمیده‌اند که با کامپیوتر و زیرمجموعه‌های آن قادرند بسیار سریع، برنامه‌ریزی کوتاه‌مدت تا بلندمدت را مورد مطالعه و بررسی قرار دهند و زمانی که مشاهده کنند رقبا با موفقیت از مدلسازی بهره می‌برند به آنها به درستی واکنش نشان می‌دهد.
همچنین هوش مصنوعی با قدرت پیگیری میلیون‌ها عملیات و گزارش انحرافات از معیارها باعث شده که استفاده از آن به یک امر ضروری تبدیل شود. یکی از مسئولیت‌های مدیریت هر کسب و کاری این است که به اندازه کافی در مورد سیستم‌های کامپیوتری آموزش ببیند، با توجه به توجیه اقتصادی نسبت به خرید تجهیزات و استخدام کارکنان متخصص در این زمینه اقدام کند و همچنین تلاش می‌کند تا از کاربردها و قابلیت‌های هوش مصنوعی در مدیریت کسب و کار استفاده کند.
شاخه‌های هوش مصنوعی در مدیریت کسب و کارها
در علم هوش مصنوعی شاخه‌های متعددی وجود دارد که جهت ایجاد تصویر کلی از رویکردهای هوش مصنوعی برای حل مسائل مختلف از آنها استفاده می‌شود. برخی از متداول‌ترین و مهم‌ترین شاخه‌های موجود در هوش مصنوعی عبارتند از:
روباتیک
جستجو
بینایی ماشین
تشخیص الگو
یادگیری ماشین
محاسبات تکاملی
سیستم‌های فازی
پردازش زبان طبیعی
شبکه عصبی مصنوعی
سیستم‌های متخصص
عدم قطعیت و منطق مبهم
هوش مصنوعی چه نقشی در مدیریت کسب و کارها دارد؟
در حال حاضر بسیاری از کسب و کارها از هوش مصنوعی جهت انجام اموری همچون: تبلیغات دیجیتال، کمک به پردازش داده‌ها، افزایش دقت پیش‌بینی‌ها در فروش، خدمات به مشتریان و در فرآیند سفر خرید مشتریان استفاده می‌کنند. زمانی که مشتریان بالقوه در مرحله بررسی و تحقیق در مورد یک محصول یا خدمات هستند، هوش مصنوعی با گذاشتن تبلیغات، آنها را هدف قرار داده و به هدایت جستجوی آنها کمک می‌کند.
امروزه بسیاری از کسب و کارها از هوش مصنوعی برای تعیین مشتریانی که احتمال متقاعد شدن آنها بیشتر است، استفاده می‌کنند و برمبنای سابقه جستجوی آنها، محصولات و خدماتی را برای آنها به نمایش می‌گذارد؛ از این رو هوش مصنوعی قادر است به کسب و کارها و بازاریاب‌ها در درک نیازها و خواسته‌های مشتریان، افزایش مشارکت آنها در جستجو، هدایت آنها به صفحه مورد نظرشان، اتصال آنها به نماینده فروش انسانی از طریق پیام، تلفن و چت کمک کند. همچنین هوش مصنوعی، روند فروش را با استفاده از داده‌های دقیق در خصوص افراد همچون: داده موقعیت جغرافیایی در زمان، پیشنهاد محصولات و خدمات شخصی‌سازی شده، آسان می‌کند.
نتیجه گیری
هوش مصنوعی فراتر از یک کلمه و عبارت علمی محسوب می‌شود و دارای کاربردهای گسترده‌ای در سطوح مختلف مدیریت کسب و کارها است؛ از این رو امروزه کمتر کسی را می‌توان پیدا کرد که برای کوچک‌ترین کارهای خود از این تکنولوژی استفاده نکند. علاوه بر تاثیر هوش مصنوعی بر مدیریت دانش، کاربرد هوش مصنوعی بر حوزه های مختلف کسب و کار، از بازاریابی و فروش گرفته تا حسابداری و سایر حوزه های دیگر چشمگیر است. زیرا منجر به تغییرات وسیعی در نحوه انجام هریک از آنها خواهد شد.
از آنجایی که هوش مصنوعی به بخش یکپارچه تر نیروی کار تبدیل می‌شود، مشاغل انسانی را از بین نمی‌برد. بلکه نیروی کار و منابع انسانی، تخصصی‌تر خواهند شد. همچنین مشاغلی که نیاز به خلاقیت و مهارت‌های حل مساله دارد، بیشتر مورد توجه قرار می‌گیرد. پس در آینده نیاز بیشتری به افراد متخصص خواهیم داشت. پیش بینی می‌شود که در این بین، مهارت‌های فنی بیشتری نیاز باشد.
در هرصورت، آینده در اختیار هوش مصنوعی خواهد بود. با استفاده از این فناوری در جهان شاهد رشد استارتاپ‌های جدید، رشد تجاری، جابجایی مشاغل خاص و ایجاد مشاغل کاملا جدید خواهد بود. در کنار اینترنت اشیا (IOT)، هوش مصنوعی این کاربرد را دارد که اقتصاد جهانی را به طور کلی متحول کند. اما هنوز تاثیر دقیق کاربرد هوش مصنوعی مشخص نیست.
